مقام عشق

 

ازدواج، یعنی همین!

شاگردی از استادش پرسید: عشق چیست؟

استاد گفت: به گندمزار برو و پرخوشه ترین شاخه را بیاور. اما در هنگام عبور از گندمزار، به یاد داشته که نمی‏توانی به عقب برگردی تا خوشه ای بچینی؟

 شاگرد به گندمزار رفت و پس از مدتی طولانی برگشت.

 استاد پرسید: چه آوردی؟

شاگرد با حسرت جواب داد: هیچ! هر چه جلو می رفتم، خوشه های پرپشت تر می دیدم و به امید پیدا کردن پرپشت ترین، تا انتهای گندمزار رفتم.

 استاد گفت : عشق یعنی همین!

 شاگرد پرسید: پس ازدواج چیست؟

 استاد به سخن آمد: به جنگل برو و بلندترین درخت را بیاور. اما به یاد داشته باش که باز هم نمی توانی به عقب برگردی!

 شاگرد رفت و پس از مدت کوتاهی با درختی برگشت.

 استاد پرسید: چه شد.

او در جواب گفت: به جنگل رفتم و اولین درخت بلندی را که دیدم، انتخاب کردم. ترسیدم که اگر جلوتر بروم، باز هم دست خالی برگردم.

 استاد باز گفت: ازدواج یعنی همین!!

 

خورشید پشت ابر

علیرضا مستشاری

انتفاع و بهره انسان‌ها از حضرت مهدی(عج) در زمان غیبت کبری چگونه متصور است؟ پاسخ این سؤال را امام صادق(ع) از پدر بزرگوارش از امام سجاد(ع) نقل می‌کند. که حضرت فرمود: ما اهل بیت، امام مسلمین و حجت‌های خدا بر جهانیان و آقای مؤمنین هستیم، ما مولای مسلمین و پناه اهل زمین هستیم همانگونه که ستارگان پناه اهل آسمانند، به وسیله ما از برخورد آسمان به زمین جلوگیری می‌شود مگر اینکه به اذن خدا باشد، به وسیله ما باران می‌بارد و رحمت خداوند بر همه چیز سایه می‌گستراند و زمین برکات خود را خارج می‌سازد و اگر یکی از ما اهل بیت در زمین نباشیم زمین اهل خود را می‌بلعد، سپس فرمود: از زمانی که خداوند آدم را خلق کرد زمین را از حجت خالی نگذاشت، آن حجت یا ظاهر شناخته شده بوده یا غائب و در پس پرده بعد از این هم زمین تا روز قیامت از حجت خالی نمی‌ماند و اگر اینگونه نباشد مردم خدای تعالی را پرستش نمی‌کنند، سلیمان (راوی حدیث) می‌گوید: چگونه مردم از حجت غائب بهره‌مند می‌شوند؟ حضرت فرمود: همانگونه که از خورشید بهره‌مند می‌شوند هنگامی که در پشت ابر است."1

    وجوه تشبیه حضرت مهدی(ع) به خورشیدی که ابر آن را پوشانده متعدد است، اینک هشت وجه را از مجلسی نقل می نماییم و بقیه وجوه را خود اضافه کرده و یک نکته بسیار مهم در پایان ذکر خواهیم کرد.

1. نور وجود و علم و هدایت حضرت به خلق می‌رسد همانگونه که نور خورشید از پس ابر به زمین می‌رسد.

2. در اثر این روشنایی مردم به چاه نمی‌افتند، اگر امام زمان(عج) نبود لاستحق الخلق بقبائح اعمالهم انواع العذاب (مردم به واسطه بدی اعمالشان مستحق عذاب‌های گوناگون می‌گشتند.) و ما کان الله لیعذبهم و انت فیهم،2 ای رسول، خدای تعالی تا وقتی که تو در میان مردم هستی آنان را عذاب نمی‌کند.

هر چه ارتباط معنوی مردم با حضرت بیشتر باشد بیشتر از گرفتاری‌های معنوی دور می‌شوند و خلاصه اینکه فایده‌های روز به آنان می‌رسد و ضررهای تاریکی از آنان دور می‌گردد.

3. همانگونه که وقتی خورشید پشت ابر است مردم انتظار بیرون آمدنش را می‌کشند غیبت امام عصر(عج) به انسان‌ها حالت انتظار می‌بخشد و حالت انتظار سازنده است.

4. منکر وجود حضرت مانند منکر خورشید است هنگامی که پشت ابر پنهان گشته.

5. گاهی پشت ابر رفتن خورشید برای مردم نافع‌تر است. حجت خدا هم گاهی اگر غایب باشد برای مردم منفعتش بیشتر است مثلاً منافقین و معاندین شناخته می‌شوند (مانند هنگامی که مسئول ناصالحی بر مسند امور تکیه زند چرا که این امر موجب می‌شود بر ما خود را نشان دهند)

6. برای کسانی که با ضعف باصره مستقیماً به خورشید نگاه کنند ظهور خورشید مضر است و موجب کوری آنان می‌گردد. نگاه مستقیم به حجت خدا هم گاهی برای کسانی که ضعف ایمان دارند کوری می‌آورد زیرا اعمال حضرت محکم و متشابه دارد (پیامبر اکرم(ص) در نماز واجب از قبله برگشت، مؤمنین نیز برگشتند و چون و چرا نگفتند)

7. خورشید پشت ابر هم که باشد نفعش برای همه عمومی است مگر کسی که کور باشد، حضرت هم نفعش به همه می‌رسد و رحمتش رحمانیه است مگر کسی کور باطنی باشد.

8. شعاع نور خورشید حتی اگر پشت ابر باشد به اندازة راه‌های نفوذ خانه‌ها وارد آنها می‌شود، هر مقدار روزنه و پنجره بیشتر و بزرگتر باشد و موانع و پرده‌ها کمتر، نور بیشتر وارد خانه می‌شود، نفوذ نور وجود حضرت حجت(ع) نیز در جان آدمیان چنین است.3

9. خورشید، مرکز منظومة شمسی است حتی اگر پشت ابر باشد امام زمان(ع) هم قلب عالم امکان است حتی اگر غائب باشد.

10. ابر موجب می‌شود مردم قدر و ارزش خورشید را بدانند، غیبت هم موجب می‌شود مردم قدر امام زمان(عج) را بدانند.

11. ابر موجب می‌شود کسانی که آمادگی مستقیم خورشید را ندارند اگر می‌خواهند آن را ببینند خود را مجهز و آماده کنند، غیبت هم این فرصت را به انسان‌ها می‌دهد.

12. خورشید پشت ابر باعث می‌شود لکه‌ها کمتر دیده شوند در حالی که اگر ظاهر باشد هر لکه‌ای پیدا است حتی اگر بر روی صفحة سیاه باشد چه رسد به اینکه بر روی صفحة سفید باشد. غیبت امام زمان(عج) هم موجب می‌شود عیب‌های انسان‌ها و خلق برای مدتی مخفی بماند ولی اگر ظهور کند به واقع و حقیقت امر حکم خواهد کرد.

13. ابر نه تنها سبب نمی‌شود انسان‌ها خورشید را فراموش کنند بلکه توجه آنها را به خورشید بیشتر می‌کند. غیبت نیز باعث فراموش شدن آرمان نمی‌‌گردد.

14. هیچ‌گاه ابر یک دفعه از روی خورشید کنار نمی‌رود بلکه خروج خورشید از پشت ابر تدریجی است،‌ ظهور امام زمان(عج) هم تدریجی است. ظهور صغری و ظهور کبری دروغند، هر چه موانع بیشتر کنار رود حضرت بیشتر جلوه می‌نماید تا جایی که تمام رخ ظهور فرماید.

15. ابر و خورشید برای همیشه با هم نیستند بالاخره ابر از مقابل خورشید کنار می‌رود بالاخره روزی غیبت امام زمان(عج) تمام می‌شود و او خواهد آمد.

16. هوای ابری غمگین است، دل انسان می‌گیرد مخصوصاً دل غریب‌ها و بی‌کسها هوای ابری عشق‌ساز است، هوای ابری عاشق‌کش است، عشق را شعله‌ور می‌کند غیبت امام زمان(عج) نیز همچون هوای ابری عشق‌ساز و حیران‌کننده عشاق است.

17. خورشید در پشت ابر خودش مقصر نیست، شرایط، ابر را بر روی خورشید آورده، امام زمان هم در غیبتش مقصر نیست، اعمال ما باعث غیبت وجود حضرت شد، فما یحبسنا عنهم الا ما یتصل بنا مما نکرهه4 ما را از مردم حبس نکرده مگر انجام کارهای ناشایستی که از آنان به ما می‌رسد‌.

18. مهمترین وجه شباهت حضرت مهدی(ع) به خورشیدی که ابر آن را پوشانده این است که خورشید سبب حیات در کرة زمین است حتی اگر پشت ابر باشد یا شب باشد.

    امام زمان(عج) واسطه فیض بین خدا و عالم امکان است. این السبب المتصل بین الارض و السماء؛ او به اذن خداوند باعث حیات بشری و جمادی و حیوانی و نباتی شده، او پناه جهانیان در همه بلیات است به واسطه آن حضرت باران می‌بارد و رحمت رحمانیه خداوند بر همه جهان گسترده گشته و اگر او نبود زمین برکات خود را حبس می‌نمود و امکان حیات در جهان ممکن نبود همانگونه که اگر خورشید نبود زندگی در این کرة خاکی محال می‌گشت.

    و این مسئله مهمترین وجه است که به نظر می‌رسد روایت مذکور مستقیماً به آن تصریح می‌نماید.

پی‌نوشت

1. بحارالانوار، ج 23، ص 5، ح 10.

2. انفال/ 33.

3. بحارالانوار، ج 52، ص 92، ذیل حدیث 8.

4. همان، ج 53، ص 176، ح 8.

ده جـرعه

زلالی از گفتار امام هادی(ع)

به مناسبت شهادت امام هادی(ع)

 

1- اگه همه مردم

امام هادی علیه السلام فرمودند:

لو سلک الناس وادیا شعبا لسلکت وادی رجل عبد الله وحده خالصا

اگر همه مردم مسیری را انتخاب کنند و در آن گام نهند ، من به راه کسی که تنها خدا را خالصانه می پرستد خواهم رفت

(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 245)

2- راه سبک شدن مصائب دنیا

امام هادی علیه السلام فرمودند:

من کان علی بینة من ربه هانت علیه مصائب الدنیا و لو قرض و نشر

هر که بر طریق خداپرستی محکم و استوار باشد، مصائب دنیا بر وی سبک آید، گر چه تکه تکه شود.

(تحف العقول ، ص 511)

3- دشمنی با روزها

از حضرت ابوالحسن امام علی بن محمد نقی علیه السلام در مورد فرمایش پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم که فرموده اند( لا تعادوا الایام فتعادیکم) یعنی با روزها دشمنی نکنید که با شما دشمنی خواهند کرد سوال شد

امام هادی علیه السلام فرمودند:

آری منظور از ایام ما هستیم به سببب ما آسمان ها و زمین برپاست پس:

«سبت ( شنبه) نام رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم است و احد ( یکشنبه) نام امیر المومنین علیه السلام و اثنین ( دوشنبه) حسن و حسین علیهما السلام و ثلثاء ( سه شنبه) علی بن الحسین ( سجاد) و محمد بن علی ( باقر) و جعفر بن محمد ( صادق) علیهم السلام و اربعاء ( چهارشنبه) موسی بن جعفر ( کاظم) و علی بن موسی( رضا) و محمد بن علی( جواد) و من – علی بن محمد( هادی) – علیهم السلام و خمیس ( پنج شنبه فرزندم حسن ( عسگری) علیه السلام و جمعه فرزند فرزندم می باشد و به سوی اوست که گروه حق جمع می شوند و همان است که زمین را پر از عدل و داد می کند، چنان که از ظلم و ستم پر شده باشد ،»

و این است معنی ایام و این که در دنیا با آنها دشمنی نکنید که در آخرت با شما دشمنی خواهند کرد.

(کمال الدین ج 2 ص 393 به نقل از مکیال المکارم)

 

 4- نکوهش افراد در تملق

امام هادی علیه السلام به کسی که در ستایش از ایشان افراط کرده بود فرمودند:

أقبل علی شأنک، فإن کثرة الملق یهجم علی الظنة، و اذا حللت من أخیک فی محل الثقة فاعدل عن الملق الی حسن النیة.

از این کار خودداری کن که تملق بسیار، بدگمانی به بار آورد و اگر برادر مؤمنت مورد اعتماد تو واقع شد، از تملق او دست بردار و حسن نیت نشان ده.

(مسند الامام الهادی، ص 302)

 5- خوشبین باشیم یا نه ؟

امام علی نقی الهادی علیه اسلام فرمودند:

هرگاه زمانی باشد که عدل غلبه کرد بر جور ، پس حرام است که گمان بد بری به احدی مگر آنکه علم پیدا کنی به بدی او.

 و هرگاه زمانی باشد که جور غلبه کند بر عدل، پس نیست برای احدی که گمان خوبی برد به احدی تا آنکه ببیند آن را از او.

(منتهی الامال ج 2 ص 483)

 

 

 

 6- پیامد از خود راضی بودن

امام هادی علیه السلام فرموده اند:

من رضی عن نفسه کثر الساخطون

هر که از خود راضی باشد ، خشم گیران بر او زیاد خواهند بود. .

(منتهی الامال ج 2 ص 480)

 

7- ارزش شکر گذاری

امام هادی علیه السلام فرموده اند:

أَلشّاکِرُ أسعَدُ بِالشُّکرِ مِنهُ بِالنِّعمَةِ الَّتی أوجَبَتِ الشُکرَ لَأَنَّ النِّعَمَ مَتاعٌ و الشُکرُ نِعَمٌ وَ عُقبی

شکرگزاری از نعمت، از خود نعمت بهتر است چون نعمت متاع دنیای فانی است و لکن شکر، نعمت جاودانه آخرت است.

(بحارالانوار، ج75، ص 365؛ تحف العقول، ص 483)

 

 8- نتیجه نزاع و جدال

امام هادی علیه السلام فرموده اند:

ألمِراءُ یُفسِدُ الصَّداقَةَ القَدیمَةَ وَ یُحَلِّلُ العُقدَةَ الوَثیقَةَ وَ أقَلُّ مافیهِ أن تَکُونَ فیهِ المُغالَبَةُ أُسُّ أسبابِ القَطیعَةِ

جدال و نزاع، دوستان قدیمی را از یکدیگر جدا نموده و اعتماد و اطمینان را از بین می برد تنها چیزی که در آن است غلبه بر دیگری است و آن هم سبب جدایی است.

(بحارالانوار، ج 75 ، ص 370؛ میزان الحکمة ج5، ص 308)

 

9-نتیجه تقوا و اطاعت پذیری از خدای متعال

امام هادی علیه السلام فرموده اند:

مَنِ اتَّقَی اللهَ یُتَّقی وَ مَن أطاعَ اللهَ یُطاعُ

کسی که از خدا بترسد از او می ترسند و کسی که از خدا اطاعت کند از او اطاعت خواهند کرد.

 (بحارالانوار، ج68، ص 182)

 

10- لحظه جان دادن خود را یاد آر

امام هادی علیه السلام فرموده اند:

اُذکُر مَصرَعَکَ بَینَ یَدَی أهلِکَ، وَ لا طَبیبٌ یَمنَعُکَ وَ لا حَبیبٌ یَنفَعُکَ

هنگام جان دادن در برابر خانواده، خود را به یادآور که نه طبیبی می تواند مرگ را از تو دور بگرداند و نه دوستی می تواند تو را یاری نماید. 

(بحارالانوار، ج75، ص 370؛ میزان الحکمة، ج10، ص 579)