پای درد دل قرآن در عزاداریها
کانون خبرنگاران نبأ: بهانه نوشتن این مطلب حرکت فرهنگی نو و مبتکرانه، یکی از هیئت‌های قم بود که پس از عزاداری، به قرائت ختم کامل قرآن کریم اقدام کرد، به راستی چرا از شور سینه‌زنی لذت می‌بریم، اما نیاموخته‌ایم مانند امام حسین(ع) از خواندن قرآن لذت ببریم؟!
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، در مقدمه باید عرض کنم دهه اول محرم در محله ما و در یک کوچه دوازده متری سه مجلس عزاداری حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع) در مسجد، حسینیه و منزل یکی از همسایه‌ها برگزار میشود؛ حال حساب تعداد محافل عزاداری در کل کشور و میان شیعیان دنیا با شما؛ پس ظرفیت بسیار عظیم است. چرا از شور سینه‌زنی لذت می‌بریم، اما نیاموخته‌ایم مانند اربابمان امام حسین(ع) از خواندن قرآن لذت ببریم؟ این سئوال را باید از کارشناسان امور دینی پرسید؟!
چه زیباست در کنار هر مجلس عزاداری برای امام حسین(ع)، محفل قرآنی هم برگزار شود، عزاداری برای قیام ابی‌عبدالله الحسین(ع) منافاتی با فعالیت‌های قرآنی ندارد، این دو مکمل یکدیگرند و حدیث پیامبر رحمت(ص) که می‌فرمایند، «لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ»، «لَنْ یَفْتَرِقَا» یعنی امام حسین(ع) و قرآن و بهترین مصداق آن تلاوت قرآن امام حسین(ع) در شب عاشوراست.
آیا محافل عزاداری در دو ماه محرم و صفر، هنرمندانه مدیریت میشود؟
به طور میانگین در مجالس و هیئت‌های بزرگ در حدود یک ساعت برای سخنرانی برنامه‌ریزی میشود - که اکثر مواقع زمانی است که مستمعین کمی حضور دارند - و حدود یک تا یک و نیم ساعت برای روضه‌خوانی، مداحی و سینه‌زنی زمان‌بندی میشود.
عصر روز تاسوعا، زمانی که لشکر عمر سعد به سوی خیمه‌های حسینی حمله‌ور شد و عرصه را بر یاران امام تنگ کرد، وقتی حضرت اباالفضل(ع) خبر هجوم دشمن را به برادرش داد، امام حسین(ع) فرمود: «نزد این‌ها بازگرد و اگر می‌توانی از آنها مهلت بگیر؛ تا امشب را به نماز و راز و نیاز با پروردگار بپردازیم، «فَهُوَ یَعْلَمُ أَنّی کُنْتُ اُحِبُّ الصَّلاةَ لَهُ وَتِلاوَةَ کِتابِهِ؛ خدا می داند که من به نماز و تلاوت قرآن عشق می‌ورزم و دعا و استغفار را دوست دارم. (بحارالانوار،ج 44، ص 391)».
این احادیث نشان می‌دهد که این دو از هم جدا نیستند و قرآن منهای اهل‌بیت(ع) و اهل‌بیت(ع) منهای قرآن خلاف است. به گونهاى که در روایت آمده: «وَ لَهُمْ دَوِیٌّ کَدَوِیِّ النَّحْلِ مَا بَیْنَ رَاکِعٍ وَ سَاجِدٍ وَ قَائِمٍ وَ قَاعِدٍٍ» همین آواى پر سوز که از دل‌هاى پاکبازان و عاشقان خدا برمىخاست، باعث شد که سى و دو نفر از سربازان دشمن تحت تاثیر قرار گرفته، همان شب به سپاه امام حسین(ع) پیوستند. (بحار ج 44 / ص 394 - نفس المهموم ص 118) یعنی اثر خواندن قرآن همان شب نمایان شد و باز می‌بینیم حضرت پس از شهادت نیز، برسرنیزه، ندای قرآن سرمی‌دهند.
به راستی چند نفر از عزاداران، در ایام محرم و صفر و شب عاشورا به امام خود اقتدا می‌کنند و در این شب بخشی از برنامه‌های هیئت‌ها به خواندن قرآن کریم و تأمل در آیات آن اختصاص پیدا می‌کند؟
آیا به این مطلب ایمان داریم که امام حسین(ع) و ائمه اطهار(ع) نسخه عملی قرآن هستند و قرائت قرآن در مجالس عزاداری همانند قرائت مقتل امام حسین(ع) است؟ آیا بعد معرفتی قیام امام حسین(ع) مهمتر است یا بعد حماسی و احساسی این قیام؟ و نوع عزاداریها معمولا در راستای کدام بعد است حماسی یا معرفتی؟
بهتر است همان شعار قرآن کریم که «فاقرؤ وا ما تیسّر من القرآن» را ترویج کنیم. یعنی هرچه در توان دارید، قرآن بخوانید! بیایید شرمنده قرآن نشویم و این توان که در هیئت و محفل عزای حسین دیده میشود را برای تحقق این امر الهی صرف کنیم.
اما اقدام هیئت متوسلین به قرآن و اهل‌بیت(ع) قم چه بود؟ خیلی ساده، در دسترس و در توان تمام هیئات و مساجد، پس از عزاداری و سینه‌زنی سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) اقدام به ختم کامل قرآن کرده به این شیوه که هر یک از افراد، یک حزب از قرآن را نثار روح شهدای کربلا و مدافعان حرم اهل‌بیت(ع) قرائت کردند و قرائت یک حزب به طور متوسط ده دقیقه بیشتر زمان نمی‌برد اما مطمئنا روح قرآنی تلفیق شده با گریه بر سیدالشهدا و یارانش(ع) بر جلسه دیدنی است.
البته دور از انصاف است و باید یادآور شد در برخی هیئت‌ها به صورت‌های دیگر این حرکت دیده میشود؛ مثلا در ابتدای مراسم - که حضور حداقلی افراد است - قرآن تلاوت میشود یا کاغذهای کوچکی که شماره حزب یا جزء و سوره‌ای روی آن چاپ شده است به عزادار داده میشود. اما اثرگذاری این روش به مراتب بسیار بیشتر از روش‌های دیگر است چرا که به اعتقاد ما با اشک گناهانمان ریخته میشود و با قرآن نور چشم‌مان زیاد میشود.
امید است روزی شاهد باشیم مدیران و برگزار کنندگان هیئت‌های بزرگ و کوچک مثل همیشه با مدیریت هنرمندانه خود و برگزاری این سنت نوپا و حرکت قرآنی و ایده‌ها و طرح‌های قرآنی دیگر بابی جدید و فراگیر در رفع مهجوریت قرآن عزیز بین شیعیان و محبین اهل‌بیت (ع) بگشایند.
چه زیباست در کنار هر مجلس عزاداری برای امام حسین(ع)، محفل قرآنی هم برگزار شود، عزاداری برای قیام ابی‌عبدالله الحسین(ع) منافاتی با فعالیت‌های قرآنی ندارد، این دو مکمل یکدیگرند و حدیث پیامبر رحمت(ص) که می‌فرمایند، «لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ»، «لَنْ یَفْتَرِقَا» یعنی امام حسین(ع) و قرآن و بهترین مصداق آن تلاوت قرآن امام حسین(ع) در شب عاشوراست.
آیا محافل عزاداری در دو ماه محرم و صفر، هنرمندانه مدیریت میشود؟
به طور میانگین در مجالس و هیئت‌های بزرگ در حدود یک ساعت برای سخنرانی برنامه‌ریزی میشود - که اکثر مواقع زمانی است که مستمعین کمی حضور دارند - و حدود یک تا یک و نیم ساعت برای روضه‌خوانی، مداحی و سینه‌زنی زمان‌بندی میشود.
عصر روز تاسوعا، زمانی که لشکر عمر سعد به سوی خیمه‌های حسینی حمله‌ور شد و عرصه را بر یاران امام تنگ کرد، وقتی حضرت اباالفضل(ع) خبر هجوم دشمن را به برادرش داد، امام حسین(ع) فرمود: «نزد این‌ها بازگرد و اگر می‌توانی از آنها مهلت بگیر؛ تا امشب را به نماز و راز و نیاز با پروردگار بپردازیم، «فَهُوَ یَعْلَمُ أَنّی کُنْتُ اُحِبُّ الصَّلاةَ لَهُ وَتِلاوَةَ کِتابِهِ؛ خدا می داند که من به نماز و تلاوت قرآن عشق می‌ورزم و دعا و استغفار را دوست دارم. (بحارالانوار،ج 44، ص 391)».
این احادیث نشان می‌دهد که این دو از هم جدا نیستند و قرآن منهای اهل‌بیت(ع) و اهل‌بیت(ع) منهای قرآن خلاف است. به گونهاى که در روایت آمده: «وَ لَهُمْ دَوِیٌّ کَدَوِیِّ النَّحْلِ مَا بَیْنَ رَاکِعٍ وَ سَاجِدٍ وَ قَائِمٍ وَ قَاعِدٍٍ» همین آواى پر سوز که از دل‌هاى پاکبازان و عاشقان خدا برمىخاست، باعث شد که سى و دو نفر از سربازان دشمن تحت تاثیر قرار گرفته، همان شب به سپاه امام حسین(ع) پیوستند. (بحار ج 44 / ص 394 - نفس المهموم ص 118) یعنی اثر خواندن قرآن همان شب نمایان شد و باز می‌بینیم حضرت پس از شهادت نیز، برسرنیزه، ندای قرآن سرمی‌دهند.
به راستی چند نفر از عزاداران، در ایام محرم و صفر و شب عاشورا به امام خود اقتدا می‌کنند و در این شب بخشی از برنامه‌های هیئت‌ها به خواندن قرآن کریم و تأمل در آیات آن اختصاص پیدا می‌کند؟
آیا به این مطلب ایمان داریم که امام حسین(ع) و ائمه اطهار(ع) نسخه عملی قرآن هستند و قرائت قرآن در مجالس عزاداری همانند قرائت مقتل امام حسین(ع) است؟ آیا بعد معرفتی قیام امام حسین(ع) مهمتر است یا بعد حماسی و احساسی این قیام؟ و نوع عزاداریها معمولا در راستای کدام بعد است حماسی یا معرفتی؟
بهتر است همان شعار قرآن کریم که «فاقرؤ وا ما تیسّر من القرآن» را ترویج کنیم. یعنی هرچه در توان دارید، قرآن بخوانید! بیایید شرمنده قرآن نشویم و این توان که در هیئت و محفل عزای حسین دیده میشود را برای تحقق این امر الهی صرف کنیم.
اما اقدام هیئت متوسلین به قرآن و اهل‌بیت(ع) قم چه بود؟ خیلی ساده، در دسترس و در توان تمام هیئات و مساجد، پس از عزاداری و سینه‌زنی سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) اقدام به ختم کامل قرآن کرده به این شیوه که هر یک از افراد، یک حزب از قرآن را نثار روح شهدای کربلا و مدافعان حرم اهل‌بیت(ع) قرائت کردند و قرائت یک حزب به طور متوسط ده دقیقه بیشتر زمان نمی‌برد اما مطمئنا روح قرآنی تلفیق شده با گریه بر سیدالشهدا و یارانش(ع) بر جلسه دیدنی است.
البته دور از انصاف است و باید یادآور شد در برخی هیئت‌ها به صورت‌های دیگر این حرکت دیده میشود؛ مثلا در ابتدای مراسم - که حضور حداقلی افراد است - قرآن تلاوت میشود یا کاغذهای کوچکی که شماره حزب یا جزء و سوره‌ای روی آن چاپ شده است به عزادار داده میشود. اما اثرگذاری این روش به مراتب بسیار بیشتر از روش‌های دیگر است چرا که به اعتقاد ما با اشک گناهانمان ریخته میشود و با قرآن نور چشم‌مان زیاد میشود.
امید است روزی شاهد باشیم مدیران و برگزار کنندگان هیئت‌های بزرگ و کوچک مثل همیشه با مدیریت هنرمندانه خود و برگزاری این سنت نوپا و حرکت قرآنی و ایده‌ها و طرح‌های قرآنی دیگر بابی جدید و فراگیر در رفع مهجوریت قرآن عزیز بین شیعیان و محبین اهل‌بیت (ع) بگشایند.
لینک یادداشت در خبرگزاری قرآنی ایکنا