به بهانه روز پدر
انسان دو پدر دارد؛ یکی آنکه منشأ تولد اوست و دیگری کسی که تربیت و کمال روحی و معنوی او را عهده دار است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج از قم، امام سجاد (ع) در رساله حقوق خود حق پدر بر گردن فرزند را چنین تشریح میکنند: «و امّا حق پدرت بر تو آن است که بدانی که او اصل تو است و تو شاخه و فرع او، اگر نمیبود تو نیز نبودی، پس هر گاه در خود چیزی دیدی که تو را شادمان ساخت، بدان که اصل آن نعمت را از پدر داری و خدای را بر آن سپاس گو و شاکر باش.»
پیامبر اعظم(ص) فرمودند: «أَنَا وَ عَلِی أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّه؛ من و علی دو پدر این امّت هستیم» (مجلسی، محمّد باقر، بحارالانوار، ج 16، ص 95، باب 6؛ عیون اخبار الرّضا (ع)، ج 2، ص 86)
این حدیث، مشهور در میان مصادر شیعه و سنّی است. در بحارالانوار دو باب برای همین عنوان باز شده است و به جز روایات نقل شده از سوی اهل سنّت بیش از بیست حدیث از انواع روایات (مرسل و مسند) در آن گرد آمده است.
در نهمین روز از ماه صفر، در سال یازدهم هجری، یعنی نوزده روز مانده تا پایان عمر پیامبر اکرم(ص)، بلال حبشی را به سراغ علی(ع) میفرستند تا به نزد رسول خدا(ص) بیایند. بلال به سوی خانه علی(ع) میرود و ایشان را خبر میکند. وقتی علی(ع) نزد پیامبر(ص) آمدند و نشستند، حضرت به ایشان فرمودند: «ای علی! إِنَّ جَبْرَئِیلَ أَتَانِی مِنْ عِنْدِ اللَّهِ بِرِسَالَه...؛ اکنون جبرئیل نزد من بود و از سوی خداوند نامهای برای من آورد. در این نامه آمده است که من تو را نزد مردم بفرستم تا پیامی را برای مردم بازگو کنی.» (بحارالانوار، ج 22، ص 489) پیامبر(ص) پیام را به علی(ع) میگویند تا آن را برای مردم بیان کند.
بلال به همه مردم خبر میدهد تا در مسجد جمع شوند. علی(ع) وارد مسجد شده و چنان که پیامبر(ص) فرموده بودند، بر منبر نشستند و فرمودند: «أَلَا مَنْ عَقَّ وَالِدَیهِ فَلَعْنَةُ اللَّهِ عَلَیه...؛ آگاه باشید هر کس عاقّ پدر و مادرش شود، لعنت خدا بر او باد. آگاه باشید هر کس از مولای خود ببُرد (اطاعت نکند) لعنت خدا شامل حال او میشود. بدانید هر کس اجر و مزد کارگری را ندهد، لعنت خدا بر او باد» (بحارالانوار، ج 40، ص 45؛ جامع احادیث شیعه، ج 19، ص 18.)
در این هنگام، عمربن خطّاب از جا برمیخیزد و رو به علی(ع) کرده و میگوید: سخنی سر بسته آوردی؛ آیا تفسیر و شرحی دارد؟
علی(ع) جواب میدهند: «خدا و رسولش بر تفسیر آن آگاهی بیشتری دارند.»
همگی به سراغ پیامبر(ص) میروند تا تفسیر پیام را بشنوند. پیامبر(ص) فرمودند: «هر کس عاقّ والدینش شود، لعنت خدا بر او باد! بدانید که من و علی پدران این امّت هستیم. هر کس عاقّ ما شود، لعنت خدا بر او باد!»
دیگر اینکه؛ هر کس از مولای خود اطاعت نکند، لعنت خدا بر او باد! بدانید که هر کس من مولای او هستم، علی مولای اوست و هر کس از او اطاعت نکند، لعنت خدا بر او باد!
و دیگر اینکه؛ هرکس اجر کسی را که اجیر کرده، ندهد، لعنت خدا بر او باد! بدانید که خداوند محبّت و دوستی خاندانم را مزد رسالت من قرار داده است و هر کس اجر مرا ندهد و با خاندانم مهربان نباشد، لعنت خدا بر او باد!
«مَنْ سَبَّ أَبَوَیهِ فَعَلَیهِ لَعْنَةُ اللَّهِ وَ أَنَا أُشْهِدُ اللَّهَ وَ أُشْهِدُکمْ أَنِّی وَ عَلِیاً أَبَوَا الْمُؤْمِنِینَ فَمَنْ سَبَّ أَحَدَنَا فَعَلَیهِ لَعْنَةُ اللَّه؛ هر کس والدینش را دشنام دهد پس لعنت خدا بر او باد! و من خداوند و شما را شاهد میگیرم که من و علی پدران مؤمنان هستیم. پس هر کس به یکی از ما دشنام دهد، پس لعنت خداوند بر او باد!»
حضرت رسول اکرم(ص)، پیام نازله از سوی خداوند را، حسب مأموریت اعلام شده به مردم ابلاغ فرمودند. در واقع باید متذکّر شد که اعلام مقام و شأن پدری حضرت رسول اکرم(ص) و پسر عمّش، علیّ بن ابی طالب(ع)، جَعل خداوند متعال است. (مجله موعود، شماره 154و155، پـدران مهربان ما)
حسن بن فضال از امام رضا(ع) پرسید که پدر بودن رسول خدا(ص) و امام علی(ع) چه معنایی دارد و امام پاسخ دادند: «یعنی شفقت حضرت رسول(ص) نسبت به جمیع امت خود مانند شفقت پدران است بر فرزندان و علی بهترین امت آن حضرت است. همچنین شفقت علی(ع) بعد از آن حضرت برای امت مانند شفقت آن حضرت بود زیرا که وصی و جانشین و امام و پیشوای امت پس از آن حضرت بود. پس به همین خاطر است که رسول خدا (ص) فرمود: «من و علی دو پدران این امتیم.» (مجلسی، محمد باقر، چهارده معصوم، صص 33- 34)
خداوندا؛ هرچه به پدر ما امیرالمؤمنین علی(ع) عنایت نمودی به ما فرزندان حضرت نیز تفضل بفرما.
لینک درج یادداشت در خبرگزاری بسیج