مواضع کلینتون و ترامپ در مقابل ایران
حجت شعبانی
با نزدیک شدن به پنجاه و هشتمین انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا در 18 آبان 1395، بر آن شدیم که مواضع نامزدهای دو حزب دموکرات و جمهوری خواه را در قبال ایران، بررسی کنیم.
الف. هیلاری کلینتون
هیلاری کلینتون، 68 ساله، متولد شیکاگو، بانوی اول آمریکا در دوره ریاست جمهوری بیل کلینتون (1993-2001)، سناتور ایالت نیویورک (2001-2009) و وزیر خارجه سابق آمریکا در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما از 21 ژانویه 2009 تا اول فوریه 2013م. و نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از حزب دمکرات آمریکاست. وی در سال 1969م. در رشته علوم سیاسی از دانشگاه «ولسلی»، مدرک کارشناسی گرفت و در سال 1973م. با دکترای حقوق از دانشگاه «ییل» فارغ التحصیل شد. آشنایی وی با بیل کلینتون، به دوران تحصیل در این دانشگاه برمیگردد.
مواضع کلینتون در قبال ایران
طبق اسنادی که توسط ویکی لیکس منتشر شده، خانوم کلینتون، به اوباما، رئیس‌جمهور فعلی آمریکا، نقدهای شدیدی دارد؛ زیرا معتقد است اوباما به اندازه کافی در برابر ایران، شدت عمل نداشته است. کلینتون ضمن حمایت از توافقنامه هستهای ایران، شکل‌گیری مذاکرات ایران را مدیون تلاش‌های خود به عنوان وزیر خارجه آمریکا در اعمال تحریم‌های یک جانبه و چندجانبه متحدان آمریکا علیه ایران و به تصویب رساندن قطعنامه‌های شورای امنیت بر ضد ایران، عنوان می‌کند. او سیاست خارجی خود در قبال ایران را در صورت پیروزی در انتخابات، در راستای سیاست‌های اوباما توصیف می‌کند و کارآمدی توافقنامه را در سایه استراتژی گستردهتری نسبت به ایران می‌بیند.
نامزد دموکرات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، سیاست خود در قبال توافقنامه هستهای ایران را «بررسی همراه با بیاعتمادی» عنوان کرده است. او توافقنامه هستهای ایران را «یک روز خوب در طول 36 سال گذشته» خوانده و معتقد است: ما پیش از اقدام به عادی سازی روابط با ایران، نیازمند دیدن روزهای خوب بیشتری خواهیم بود.
کلینتون درباره بحران سوریه میگوید: واشنگتن نباید اجازه دهد نیروهای ایرانی با پیروزی در سوریه، در مرزهای فلسطین اشغالی مستقر شوند.
کلینتون به دنبال حفظ دامنه تحریمها
اگر چه برخی معتقدند روی کار آمدن دموکراتها در آمریکا برای ایران بهتر است، اما حضور دموکراتها در کاخ سفید نیز نمیتواند پیامآور تغییر رفتار خصمانه آمریکا در قبال ایران باشد؛ زیرا هیلاری کلینتون در رقابتهای مقدماتی و درون حزبی، خصمانهترین مواضع ممکن را بر ضد ایران اتخاذ کرده است. هرچند کلینتون نسبت به ترامپ، رویکرد ملایمتری در پیش دارد و از پاره کردن توافقنامه هستهای، سخن نمیگوید، ولی با این حال تاکید می‌کند که پس از برجام نیز دامنه فشارها و تحریمها بر ضد ایران، باید ادامه داشته باشد. کلینتون در سخنرانی خود با اشاره به آزمایش موشکی ایران، خواستار اعمال تحریم‌های بیشتر آمریکا بر ضد ایران شد و گفت: «من تلاش میکنم تحریم‌های جدیدی بر ضد ایران وضع کنم. ما باید توجه داشته باشیم که همین تحریمها بود که ایران را پای میز مذاکره آورد».
دولت اوباما پس از توافق هستهای از کاربرد گزینه نظامی برای مقابله با ایران، کمتر استفاده کرده است؛ ولی کلینتون معتقد است در صورتی که تهران بکوشد به بمب هستهای دست یابد، گزینه نظامی واشنگتن روی میز خواهد بود. کلینتون بر این نکته تاکید دارد که کشورش حامی رژیم صهیونیستی در برابر تهدیدهای این چنینی خواهد بود و در برابر چنین تهدیدهایی، در کنار اسرائیل می‌ایستد.
با همه فشارهایی که زمان اوباما روی ایران بود، کلینتون معتقد است که این فشارها کافی نبود و قطعاً وی نسبت به اوباما در برابر ایران، سختگیرتر خواهد بود. گرچه هم ترامپ و هم کلینتون، هر دو دشمن ایرانند، اما به نظر میرسد در بحث اجماع بر ضد ایران، کلینتون می‌تواند از ترامپ موفق‌تر باشد و در نتیجه، برای ایران، کلینتون گزینه بدتری است.
ب. دونالد ترامپ
دونالد ترامپ، 69 ساله متولد نیویورک، تاجر، سیاستمدار، نویسنده کتاب‌های تجارت، شخصیت تلویزیونی آمریکایی و نامزد انتخابات ریاست جمهوری 2016 از حزب جمهوریخواه آمریکاست. وی در سال 1968م. با مدرک کارشناسی اقتصاد از دانشگاه تجارت وارتون، فارغ التحصل شد و همزمان با تحصیلات دانشگاهی، در شرکت ساخت و ساز خانوادگی خود مشغول به کار شد و پس از به دست آوردن مدیریت، این شرکت خانوادگی چند صد میلیون دلاری را به شرکتی برجساز و مالک هتل‌ها، قمارخانه‌های زنجیرهای، زمین‌های گلف، فروشگاه‌های زنجیرهای و خطوط هواپیمایی در سراسر آمریکا تبدیل کرد.
ترامپ تا سال 1987م. در حزب دموکرات، از 1987 تا 1999م. در حزب جمهوریخواه و از 1999 تا 2001م. در حزب اصلاحات حضور داشت و در سال 2001م. به حزب دموکرات بازگشت. او بین سال‌های 2009 تا 2011م. دوباره جمهوری خواه شد و در سال 2011م. مستقل و از سال 2012م. به حزب جمهوریخواه متمایل شد و سرانجام از این حزب به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا معرفی شد.
اظهار نظر‌ها و مواضع ترامپ در مورد ایران
ترامپ با وجود اینکه سابقه حرفه‌ای و آکادمیک در دنیای سیاست ندارد و انتقادهای تندی هم به دستگاه دیپلماسی کاخ سفید و توافقنامه هستهای ایران و 1+5 دارد، تنها نامزد جمهوریخواهی است که ادعای پاره کردن توافق نامه هستهای ایران را در صورت پیروزی در انتخابات، رد کرده، آمریکا را ملزم به اجرای این توافقنامه می‌داند.
تاجر میلیاردر آمریکایی خود را در بستن توافقنامههای تجاری، فردی متبحر می‌داند و گفته است که در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، بر اجرای مفاد توافقنامه هستهای ایران، به سختی نظارت خواهد داشت. وی همچنین گفته است: من هم قرارداد‌های بدی داشتهام؛ ولی در پیدا کردن نکات ریز در قراردادها، تبحر دارم و نکاتی را پیدا خواهم کرد و توافقنامه هرچقدر هم که بد باشد، آن را با جدیت اجرا خواهم کرد.
وی همواره مذاکره کنندگان آمریکایی را به سادهلوح بودن و نیرنگ خوردن از مذاکره کنندگان ایرانی متهم می‌کند و به خاطر ادامه مذاکرات در زمانی که شهروندان آمریکایی، در ایران زندانی بودند، کاخ سفید را مورد انتقاد قرار داده است.
ترامپ علاوه بر آزادی زندانیان آمریکایی به عنوان پیش شرط مذاکرات با ایران، پرداخت 150 میلیارد دلار به ایران (رقمی که از طرف دولت آمریکا، غیرمستند اعلام شده است) را باخت بزرگ آمریکا در نتیجه مذاکرات، عنوان کرده، مدعی است که اگر رئیس جمهور آمریکا بود، به بهانه این که آمریکا کشوری ورشکسته با بیش از 19 تریلیون دلار بدهی است، اعلام می‌کرد که توان پرداخت پول به ایران را ندارد. او میگوید: مشکل این است که من دیر رئیس جمهور خواهم شد و ایران، این پول را قبلاً گرفته است و حتی با برهم خوردن توافقنامه، ایران پولی پس نخواهد داد!
ترامپ پیش از اجرایی شدن توافقنامه و زمزمه‌های پرداخت پول به ایران، پیشبینی صعود بورس ایران را کرده بود و با کنایه میگفت: پولتان را در بورس ایران، سرمایهگذاری کنید؛ زیرا بعد از توافقنامه و سرازیر شدن سرمایه‌ها به ایران، بورس ایران، صعود بیسابقهای خواهد داشت.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، نظارت بازرسان ایرانی بر تاسیسات اتمی ایران را از جمله مشکلات این توافقنامه برشمرده است.
به گزارش «دی هیل»، خبرگزاری کنگره آمریکا، ترامپ در جریان تبلیغات انتخاباتی، در جمع طرفداران خود در ایالت میسی سی پی گفت: توافقنامه هستهای با ایران، آن قدر بد انجام گرفته که وی شک دارد این توافقنامه از روی ناشایستگی مذاکرهکنندگان آمریکایی شکل گرفته یا عمدا این طور عمل شده است.
پیشنهاد فروش موشک‌های معیوب به ایران
ترامپ در جمع هواداران خود در شهر راچستر نیز مدعی شد که آمریکا بر اساس توافق هستهای، به ایران 150 میلیارد دلار داده است و ایران به جای بوئینگ از ایرباس هواپیما می‌خرد. وی اضافه کرد: آنها از روسیه موشک می‌خرند؛ از همه خرید می‌کنند، به جز ما. چرا؟ چون ما خرید (نظامی) ایران را ممنوع کردهایم.
نامزد پیشتاز جمهوریخواهان در انتخابات درون حزبی افزود: من معتقدم که این ممنوعیت، چیز خوبی است؛ اما وقتی که به آنها 150 میلیارد دلار دادهایم، باید این ممنوعیت به طور موقت تعلیق شود تا آنها از ما خرید کنند و در این صورت، ما به آنها موشک معیوب می‌فروشیم و برای این موشکها، 12 میلیارد دلار به جیب می‌زنیم و آنها هم می‌گویند که موشکها افتضاح بودند. من هم به ایرانیها می‌گویم: بله، هدف ما همین بود!
پیشنهاد فروش موشک‌های معیوب به ایران از سوی ترامپ، با واکنش شمار زیادی از کاربران در فضای مجازی مواجه شد و اظهارات او را در این باره مورد تمسخر قرار دادند.
ترامپ در مناظره دوم خود با کلینتون گفت: بگذارید روراست باشم. ایران به طور هنرمندانهای در توافق پیروز شد و یک میلیارد و 700 میلیون دلار از آمریکا گرفت و خون حیات در رگهایش دمیده شد و با بشار اسد و روسیه، ائتلافی قدرتمند در سوریه تشکیل داد. این توافق، احمقانه‌ترین توافق تاریخ بود. الان هم داعیه مبارزه با شورشیان و نابودی آنها را دارید؛ در حالی که اصلا نمی‌دانید آنها چه کسانی هستند و این در حالی است که ایران و روسیه، بسیار قدرتمندانه در کنار هم در مقابل ما ایستاده‌اند. من اصلا از اسد خوشم نمی‌آید؛ اما انصافا اسد در کنار ایران و روسیه در حال نابود کردن داعش هستند و این، یعنی ما باید این کار را می‌کردیم؛ اما به دلیل ضعفمان در سیاست خارجی، آنها دارند این کار را انجام می‌دهند. امروز دیگر سوریه، فقط سوریه نیست؛ بلکه ایران و روسیه است؛ ایرانی که هیلاری کلینتون به همراه جان کری و اوباما، آن را تبدیل به کشوری کردند که خیلی خیلی زود، شاهد ثروتمند و قدرتمند شدن چشمگیرش خواهیم بود.
وی در سومین مناظره با لحنی تند گفت: آزادسازی موصل، به نفع ایران خواهد بود. وقتی موصل آزاد شود، ایرانیها باید نامه تقدیر و تشکر برای ما بنویسند. همان‌طور که قبلاً اشاره کردم، ما داریم عراق را به ایران تقدیم می‌کنیم. وی همچنین با احمقانه خواندن توافق هستهای با ایران ادامه داد: ما با این کار، عملاً تسلیحات هستهای را تقدیمشان کردیم. حالا آنها باید به خاطر موصل هم از ما تشکر کنند؛ زیرا ایران برنده موصل خواهد بود.
برخی از کارشناسان بر این باورند که بیشتر اظهارات نامزدها، جنبه انتخاباتی و تبلیغاتی دارد و زمانی که فرد پیروز وارد کاخ سفید شود، رجزخوانی‌ها و اظهارات تند خود را کنار خواهد گذاشت و بر اساس واقعیت‌های موجود در عرصه داخلی و بین المللی، تصمیم گیری خواهد کرد.
منابع:سایتهای خبری باشگاه خبرنگاران جوان, الف, مشرق, قدس آنلاین, تسنیم, فارس.
منبع: ماهنامه پرسمان، شماره 156-157 آذر و دی 95 . ص 18-19.