به بهانه شهادت نهمین آفتاب
دردا که گشت با من، بیگانه یار جانى
با دست خود مرا کشت، لب تشنه در جوانى
من از نفس فتادم، بر خاک رخ نهادم
او مى زند به مرگم، لبخند شادمانى
اى بلبلان بنالید، اى لاله ها بریزید
شد باغبان دل را گلزار جان خزانى
غم بدل نهفتم، دردم به کس نگفتم
بردم به گور با خود صد غصه نهانى
لب تشنه ام ثوابى، اى ام فضل آبى
بالله این نباشد، پاداش مهربانى
بر دیده ام ستاره، در سینه ام شراره
با قلب پاره پاره، رفتم ز دار فانى
عمر چو عمر یک آه، کوتاه بود کوتاه
شد اول حیاتم پایان زندگانى
دردا که رفتم از حال از بس زدم پر و بال
در لانه او فتادم از فرط ناتوانى
گوئید تشنه جان داد، خاموش شد ز فریاد
از این غریب تنها، پرسند اگر نشانى
جانم به لب رسیده «میثم» بگو که دیده؟
مرغى به لانه این سان افتد ز نغمه خوانى؟
سازگار
مناظره‌ای از جوادالائمه(ع)
یکی از این مناظرات مشهور امام جواد(ع) مربوط به سؤالات یحیی بن اکثم است که در مجلس خواستگاری حضرت صورت گرفت و به رسوایی عالمان درباری انجامید.
یحیی پرسید: «تکلیف کسی که در حال احرام شکار کند و آن شکار کشته شود، چیست؟»
امام جواد فرمود:
«1- این خطا در محدوده حرم صورت گرفته استیا خارج از آن؟
2- این شخص به حکم مساله عالم بود یا جاهل؟
3- این عمل را از روی عمد انجام داد یا اشتباه؟
4- این شخص برده بود یا آزاد؟
5- این شخص صغیر بود یا کبیر؟
6- برای اولین بار مرتکب شد یا سابقه هم داشت؟
7- شکار، پرنده بود یا غیرپرنده؟
8- شکار کوچک بود یا درشت؟
9- او به کار خود اصرار داشتیا پشیمان بود؟
10- روز شکار کرد یا شب؟
11- در حال احرام عمره بود یا احرام حج؟»
یحیی بن اکثم متحیر و سرگردان ماند و نتوانست پاسخ دهد و خلیفه بعد از خلوت شدن، جواب مسائل را از امام پرسید.
امام فرمود:
«1- اگر شخص محرم، در بیرون حرم شکار کند، شکار کشته شود و آن شکار پرنده بزرگ باشد، باید یک گوسفند کفاره بدهد.
2- اگر همین شکار با خصوصیت مذکور در محدوده حرم صورت گیرد، دو گوسفند کفاره بدهد.
3- اگر شکار جوجه پرنده باشد و در بیرون حرم واقع شود، یک گوسفند تازه از شیر گرفته شده، کفاره بدهد.
4- اگر همان جوجه در حرم شکار شود، کفارهاش یک گوسفند تازه از شیر گرفته به اضافه پرداخت قیمت آن جوجه است.
5- اگر شکار از حیوانات و حتی مانند گورهخر بود، کفارهاش یک گاو است.
6- اگر شکار شترمرغ باشد، کفارهاش یک شتر است.
7- اگر شکار آهو بود، کفارهاش یک گوسفند است.
8- اگر شکار حیوانهای سهگانه مذکور باشد و در محدوده حرم صورت گیرد، کفاره هر یک دو برابر میشود.
9- اگر شخص مرتکب خطایی شود که موجب کفاره میگردد، چنانچه خطا در احرام حجباشد، قربانی آن در «منا» و اگر در احرام عمره خطا صورت گیرد، قربانی آن در مکه باید انجام شود.
10- شکارکننده دانا به مساله و جاهل یکسان است ولی اگر عمدا شکار کند، هم کفاره دارد هم گناه کرده، در صورت غیرعمد گناهی ندارد.
11- اگر به شخص آزاد کفاره تعلق گیرد، خودش باید آن را بدهد و اگر برده بود، صاحبش بدهد.
12- اگر صغیر خطا کرد، کفاره ندارد، بر عهده خطاکار کبیر کفاره واجب است.
13- اگر خطاکار توبه کند، مجازات آخرت ندارد. اگر اصرار بر خطا کند، مجازات آخرت هم دارد.»
بعد از آن، امام از وی سؤالی میکند که یحیی بن اکثم نمیتواند پاسخ دهد. زمانی که امام علیه السلام خود جواب میدهد، خلیفه بر میخیزد و این گونه سخن میگوید: وای بر حال شما! افراد این خانواده در فضیلتبر همه خلق برتری دارند و کمی سن و سال از فضایل آنان کم نمیکند. آیا نمیدانید رسول خدا صلی الله علیه و آله دعوت خویش را به اسلام با دعوت امیرمؤمنان علی بن ابیطالب علیهما السلام آغاز کرد. با این که او ده ساله بود، اسلام او را پذیرفت ... رسول خدا بیعتحسن و حسین را پذیرفتبا این که کمتر از شش سال داشتند در حالی که بیعت کودکان را نمیپذیرفت ... . (اختصاص، صص 96 و 98 و بحارالانوار، ج 50، صص 75- 77)
رویداد / زمان
1. تولد امام جواد علیه السلام / 195 ه . ق.
2. هجرت امام رضا علیه السلام به خراسان / 200 ه . ق.
3. سن امام جواد هنگام هجرت پدر / در حدود 6 سال
4. شهادت پدر / 203 ه . ق.
5. سن امام هنگام شهادت پدر / حدود هشت تا نه سال (×)
6. هجرت امام جواد به بغداد / 204 ه . ق (10 سالگی)
7. شهادت امام جواد / 220 ه . ق آخر ذی قعده (25 سالگی) 25 سال و دو ماه و 18 روز (××)
8. مدت امامتحضرت جواد / 17 سال